In het Nieuwsblad van Enkhuizen verscheen in week 48, november 2023 het volgende artikel:
Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen – 225 jaar het NUT Enkhuizen
Wist u dat het Nut, departement Enkhuizen, onze oudste vereniging is en al 225 jaar bestaat?
E.C. de Vries schrijft er al over in de Steevast van 1999.
Opgericht als landelijke vereniging op 16 november 1784 in Edam in de eeuw van Verlichting. In de 18e eeuw kwam steeds meer nadruk te liggen op onderwijs, ook voor meisjes.
Door een goede scholing zouden mensen verstandiger worden en meer onafhankelijk gaan denken, los van de kerk. De economische crisis aan het einde van de 18e eeuw maakte het ook noodzakelijk dat mannen een goede beroepsopleiding zouden krijgen. Het Nut en dus ook het departement Enkhuizen dat in 1798 werd opgericht, maakte zich hier sterk voor.
Op dit moment zijn er nog 65 departementen over, verdeeld over 7 provincies. Alle departementen functioneren als zelfstandige verenigingen.
Welzijn bevorderen
De Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen had en heef tot doel het welzijn van individu en de samenleving als geheel te bevorderen. Dit via beter onderwijs, een eigen opleiding voor onderwijzers, schoolboeken uitgeven, bibliotheken, volksontwikkelingswerk, muziekbeleid, spaarbanken, verzekeringen en woningbouw.
Het Nut kon haar projecten financieren door de inzet van de vele vrijwilligers, de contributie en het kapitaal . dat via schenkingen werd verkregen.
Nuts voorzieningen
In Enkhuizen wordt in 1882 een Nutsschool gebouwd op de hoek van Torenstraat en de Meidenmarkt. De gevelsteen boven de ingang van het fysiocentrum is de stille getuige. Verder komt er een Nutszaal, Westerstraat 127 en Nuts Bibliotheek, Patershof 4. Hierover kunt u veel vinden in het Bouwhistorisch Rapport van Gerrit Vermeer op de website van Oud Enkhuizen.
De Nuts Spaarbank heeft een belangrijke rol gespeeld om mensen te leren sparen en niet hun loon direct naar het café te brengen.
Veranderingen
In 225 jaar is er veel veranderd, dus wat doet het Nut in Enkhuizen nu nog?
Hun doel is elkaar ontmoeten via het organiseren van lezingen, excursies, meerdaagse culturele uitjes naar het buitenland, het bijwonen van concerten, ballet uitvoeringen etc.
Het aantal leden groeit de laatste jaren flink, mede door leden buiten Enkhuizen, dit is ook wel eens anders geweest. Opheffen dreigde!
Hierdoor genieten zowel vele alleenstaanden, als echtparen samen van interessante onderwerpen.
We mogen als gemeente Enkhuizen blij zijn met de bestuursleden van het Nut. Zij zijn al vele jaren bezig met een kleine club vrijwilligers.Proficiat met dit jubileum.
Namens het Archiefcollectief Oud Enkhuizen
Charissa Franke-Roskam
November 2023