Wat is het NUT
Voluit heet het Nut: Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, maar in de volksmond werd het al gauw 't NUT en die naam stond dan in veel steden en dorpen voor de plaatselijke afdeling van een landelijke vereniging, die ijverde voor beter onderwijs, lezingen en cursussen organiseerde, bibliotheken, spaarbanken en ook scholen stichtte, kortom zich dienstbaar maakte aan de ontwikkeling van alle lagen van de Nederlandse samenleving.
In een van onze geschiedenisboeken over onze taal kun je b.v. dan ook lezen: Het onderwijs zou voor de verspreiding van de geschreven standaardtaal moeten zorgen, meende niet alleen de regering, maar ook de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen!
Hieronder treft u een artikel aan wat recentelijk (juni 2024) door de Regiokrant is gepubliceerd!
U kunt dit artikel in de rechterbovenhoek aanklikken, waarop het apart op uw beeldscherm verschijnt en u het dan naar believen kunt uitvergroten (met de + toets) en omhoog en omlaag kunt scrollen!
Wie wat bewaart, die heeft wat! Dat geldt zeker ook voor banken, want de naam SNS Bank staat voor Samenwerkende Nederlandse Spaarbanken.
Voor het ontstaan van de spaarbanken moeten we ruim 200 jaar terug in de geschiedenis.
Om precies te zijn naar het jaar 1817, toen de eerste spaarbanken in Haarlem en Workum (Friesland) werden opgericht. Er waren toen nog geen bankkantoren, inmiddels ook weer ingehaald door de tijd.
In den beginne werden bankzaken meestal in het plaatselijke café afgehandeld. Dat was toch bijna altijd open en de klanten konden daar het nuttige (geld inleggen) met het aangename (een borrel drinken) combineren.
Archieven vol historie
Wie het oude bankgebouw aan de Burgwal in Amsterdam binnenstapt, raakt onder de indruk van de verzamelingen en historie; en dan is dat ook nog maar een kleine greep uit het archief. Portretfoto's van directeuren, een reeks oude spaarbankboekjes, een enorme collectie spaarpotjes, lange rijen banden met films, video's en diaseries, oude stempels, propagandamateriaal, foto's van interieurs, enzovoort, enzovoort.
Er is een kist waarin tweeduizend affiches zitten van spaarbanken over de hele wereld die een verzamelaar uit Amersfoort aan de bank heeft geschonken.
Wat in Amsterdam ligt is eigenlijk alleen bijvangst. De echte bedrijfsarchieven met jaarverslagen, accountantsrapporten, notulen en marketingplannen liggen in Rijksarchieven verspreid over Nederland, waarvan de inventaris via de nieuwe website is te raadplegen.
Naar hoger plan
Wie wat langer in de archieven blijft neuzen, ontdekt welke rol spaarbanken zichzelf vroeger hebben toegedicht. "Deze zakfauna's over dieren hebben niets met sparen te maken, maar zeggen wel iets over de maatschappelijke betrokkenheid van de vroegere Nutsspaarbanken".
Dat heeft alles te maken met het oprichten van spaarbanken op initiatief van de Maatschappij tot Nut van ‘t Algemeen. Dit was een eliteclub die het goed voor had met arbeiders en andere gewone mensen en hen naar een hoger plan wilde brengen.
Het voornaamste doel van de Nutsdepartementen was armoedepreventie. Als een arbeider leerde geld opzij te leggen, had hij ook inkomen als hij te oud of te ziek was om te werken. Er waren toen namelijk nog geen verzekeringen en pensioenen. Het SNS Historisch Archief is dan ook een belangrijke informatiebron voor sociaaleconomisch onderzoek.
Nú, zoveel jaar na de oprichting van ‘t NUT in 1784, zijn veel van die oorspronkelijke doelstellingen verwezenlijkt. Er zijn inmiddels in elke regio bibliotheken en spaarbanken en op het terrein van het onderwijs heeft de overheid nagenoeg alles bij de wet geregeld.
Heeft ‘t NUT dan zijn tijd gehad ? Kan het niet tevreden zijn met de gedachte tot veel
belangrijke zaken de aanzet te hebben gegeven om vervolgens een dubbele streep te zetten onder haar werk ?
Natuurlijk niet! Want ook nu blijft er nog veel te verbeteren in de maatschappelijke verhouding van onze samenleving en kan ‘t NUT nog een belangrijke rol spelen.
Gelukkig bestaan er nog 65 departementen in Nederland. In het jaar 2007 is de algemene doelstelling van de vereniging nog weer eens geactualiseerd.
Zij luidt nu: Een actieve bijdrage leveren aan de sociaal maatschappelijke cohesie in de samenleving.
Een ieder zal zich steeds weer realiseren, dat ’t NUT zich op nieuwe wegen begeeft om deze doelstelling in de praktijk te brengen. Ook 't Nut in Enkhuizen wil hierbij niet achter blijven en nu en in de toekomst een programma bieden, dat tegemoet komt aan de wensen uit onze samenleving.
